Anffurfio organau cenhedlu benywod (FGM)
Yn yr adran hon:
| 1. Anffurfio organau cenhedlu benywod (FGM) |
| 2. Sut i riportio FGM |
| 3. Sefydliadau cymorth FGM |
Anffurfio organau cenhedlu benywod (FGM), sydd hefyd yn cael ei alw’n 'torri benywod' neu ‘enwaediad benywod', yw pan fydd organau cenhedlu benywod yn cael eu newid neu eu tynnu’n fwriadol am resymau anfeddygol.
Mae FGM yn digwydd oherwydd gwahanol resymau diwylliannol, crefyddol a chymdeithasol. Mae rhai cymunedau'n credu y bydd FGM yn helpu'r ferch mewn rhyw ffordd, megis ei pharatoi ar gyfer priodas neu enedigaeth.
Gall FGM beri problemau seicolegol, emosiynol a meddygol difrifol. Mae’n gallu golygu poen eithafol, sioc, haint a llawer o broblemau meddygol difrifol hirdymor eraill.
Does dim manteision iechyd i FGM. Dyma ragor o wybodaeth am agweddau meddygol FGM.
Mae FGM yn fath o gamdriniaeth plant a thrais yn erbyn menywod ac mae yn erbyn y gyfraith yn y Deyrnas Unedig.
Mathau o FGM
Mae FGM yn cael ei grwpio’n bedwar prif fath:
- math 1: tynnu rhan neu’r cyfan o’r clitoris neu gwfl y clitoris
- math 2: tynnu rhan neu’r cyfan o’r clitoris a’r labia minor
- math 3: culhau agoriad y wain
- math 4: pob triniaeth niweidiol arall i'r organau cenhedlu benywaidd at ddibenion anfeddygol
FGM a’r gyfraith
Mae Deddf Anffurfio Organau Cenhedlu Benywod 2003 yn ei gwneud yn anghyfreithlon:
- cyflawni FGM yn y Deyrnas Unedig
- helpu neu drefnu i unrhyw un gyflawni FGM dros y môr ar ferched sy'n Wladolion Prydeinig neu'n drigolion y Deyrnas Unedig
- helpu merch i gyflawni FGM arni hi ei hun
- methu ag amddiffyn merch o dan 16 oed y gwyddys ei bod mewn perygl o FGM
Mae FGM yn cario cosb o hyd at 14 blynedd yn y carchar.
Arwyddion rhybuddio
Mae nifer o arwyddion y gallai merch fod wedi dioddef FGM:
- newidiadau mewn ymddygiad
- colli’r ysgol, yn enwedig ar ôl taith i wlad lle mae FGM yn gyffredin
- treulio cyfnodau hir o amser allan o'r ystafell ddosbarth
- treulio mwy o amser nag arfer yn mynd i'r toiled
- osgoi mynd i'r toiled
- anghysur wrth eistedd
- osgoi ymarfer corff
- heintiau mislif neu heintiau wrin mynych
Yn aml, fydd plant ddim yn gwybod bod FGM yn mynd i ddigwydd. Mae hyn yn golygu efallai na fydd llawer o arwyddion rhybuddio cyn iddo ddigwydd. Ond, weithiau fe fydd plant yn gwybod ymlaen llaw, sy’n gallu arwain at newid yn eu hymddygiad, megis gofyn am gyngor neu help gan weithwyr proffesiynol a ffrindiau.