Amddiffyn rhag stelcio ac aflonyddu ar-lein

Yn yr adran yma:

Gallai stelcio neu aflonyddu ar-lein olygu stelcio drwy'r cyfryngau cymdeithasol, aflonyddu trwy neges destun neu waradwyddo trwy bostio lluniau neu fideos.

Gall ddigwydd i unrhyw un, ond mae'n digwydd yn fwyaf aml ochr yn ochr â mathau eraill o stelcio ac aflonyddu.

Mae yma gamau y gallwch eu cymryd i’ch cadw chi’ch hun yn ddiogel, ond dim ond yr hyn sy'n ddiogel i chi y dylech ei wneud.

Gwiriwch osodiadau cyfrifon cyfryngau cymdeithasol

Gwiriwch y gosodiadau preifatrwydd ar eich holl gyfrifon yn y cyfryngau cymdeithasol.

Mae gan y Ganolfan Seiberddiogelwch Genedlaethol gyngor ar sut i wirio'ch gosodiadau ar yr holl brif lwyfannau yn y cyfryngau cymdeithasol (Facebook, X.com, YouTube, Instagram, LinkedIn, Snapchat a TikTok).

Amddiffynnwch eich dyfeisiau

Amddiffynnwch eich ffôn, eich llechen a’ch cyfrifiaduron trwy ddefnyddio cyfrinair cryf neu PIN, neu defnyddiwch gyfuniad o'r ddau.

Gofalwch fod gennych chi feddalwedd wrth-feirws a mur tân wedi'u gosod ar eich dyfeisiau a'u bod nhw’n gyfredol. Mae hyn yn dod o hyd i ysbïwedd a allai fod wedi'i gosod ar eich dyfeisiau ac unrhyw ffeiliau sy'n anniogel i'w hagor. Rhagor o wybodaeth yn Get Safe Online.

Rheolwch gyda phwy rydych chi'n rhannu’ch lleoliad ar eich dyfeisiau a'ch apiau

Mae’n hawdd eich olrhain chi os yw'ch lleoliad wedi cael ei droi ymlaen ar eich ffôn neu’ch dyfeisiau eraill. Mae rhai apiau yn troi’r gosodiadau lleoliad ymlaen yn awtomatig, ond gallwch chi ddiffodd y rhain trwy fynd i'ch gosodiadau:

• diffodd gosodiadau lleoliad ar gyfer dyfeisiau Android
• diffodd gosodiadau lleoliad ar gyfer dyfeisiau Apple

Neu gallwch chi ddewis rhannu’ch lleoliad gyda ffrindiau a theulu dibynadwy yn unig:

• rhannu gosodiadau lleoliad ar gyfer dyfeisiau Android
• rhannu gosodiadau lleoliad ar gyfer dyfeisiau Apple

Cysylltiadau brys/negeseuon SOS

Gall llawer o ffonau, oriorau clyfar a dyfeisiau ffitrwydd gael eu gosod i anfon eich lleoliad hysbys diwethaf at gysylltiadau brys, ond os yw'r cysylltiad rydych chi wedi’i enwi yn eich stelcio neu'n eich aflonyddu, tynnwch eu henw nhw.

Gwybodaeth am sut i wneud hyn:

• Apple: Defnyddio SOS Brys ar eich iPhone
• Android: Cael help mewn argyfwng drwy ddefnyddio'ch ffôn Android

AirTags Apple a thracwyr Bluetooth eraill

Mae’r tracwyr hyn yn cael eu defnyddio i helpu pobl i ddod o hyd i eitemau coll, ond os cân nhw eu gollwng i mewn i fag neu boced, neu os cân nhw eu cuddio mewn car, mae modd eu defnyddio nhw i stelcio pobl.

Os gwelwch chi draciwr nad yw'n perthyn i chi, tynnwch lun ohono lle daethoch chi o hyd iddo (os yw'n ddiogel gwneud hynny), ac os ydych chi'n credu ei fod yn rhan o batrwm o stelcio neu aflonyddu, naill ai riportiwch y peth i ni neu dywedwch wrth y swyddog sy'n delio â'ch achos, os yw'n achos sydd ar ei hanner.

Y rhyngrwyd pethau a dyfeisiau clyfar

Mae'r rhain yn ddyfeisiau sy'n gysylltiedig â'r rhyngrwyd, gan gynnwys popeth o glychau drws i beiriannau golchi.

Gall rhai o'r dyfeisiau hyn gael eu defnyddio gan stelcwyr neu aflonyddwyr i glustfeinio, neu i wneud yr aflonyddu.

Os oes gennych chi unrhyw ddyfeisiau clyfar yn eich cartref chi sydd wedi'u gosod gan stelciwr sy ddim yn byw yn eich tŷ chi erbyn hyn, ystyriwch wneud y pethau yma:

• ailosod y ddyfais yn ôl i osodiadau’r ffatri, wedyn ei ailosod o'r dechrau gan ddefnyddio'ch cyfrif chi’ch hun
• defnyddio cyfrineiriau ar wahân cryf ar gyfrifon dyfeisiau clyfar
• os nad yw'n hanfodol bod y ddyfais ar-lein, ystyriwch ei datgysylltu

Newidiwch eich cyfrinair Wi-Fi

Newidiwch y cyfrinair a roddwyd i chi i ddechrau am gyfrinair cryfach.

Dylech osgoi defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol neu fancio ar-lein drwy ddefnyddio Wi-Fi cyhoeddus gan nad yw hynny’n ddiogel yn aml ac fe allai’ch manylion gael eu dwyn. I gadw'n ddiogel wrth ddefnyddio Wi-Fi cyhoeddus cysylltwch â rhwydwaith preifat rhithwir (VPN).

Bancio ar-lein

Os ydych chi'n poeni am gael eich cloi allan o'ch cyfrifon banc neu’n poeni y gallai rhywun gyfyngu mynediad i'ch arian, siaradwch â'ch banc. Gall rhai banciau dynnu sylw at gyfrif a allai fod mewn perygl.

Nesaf: Sut i riportio stelcio neu aflonyddu