Rhoi datganiad tyst neu ddatganiad dioddefwr(2)
Yn yr adran hon:
| 1. Beth i'w ddisgwyl fel dioddefwr neu dyst i drosed |
| 2. Beth sy'n digwydd ar ôl ichi riportio trosedd? |
| 3. Cynllun Hawl Dioddefwyr i Adolygiad |
| 4. Rhoi datganiad tyst neu ddatganiad dioddefwr |
| 5. Mynd i'r llys |
| 6. Beth sy'n digwydd ar ôl y treial? |
| 7. Mudiadau cymorth i ddioddefwyr a thystion |
Os ydych chi wedi dioddef trosedd neu'n dyst i drosedd, efallai y gofynnir ichi wneud datganiad tyst.
Dyma'ch disgrifiad wedi’i gofnodi mewn ysgrifen neu wedi'i recordio ar fideo o'r hyn a ddigwyddodd i chi, yr hyn a welsoch chi, a glywsoch chi neu’r hyn rydych chi’n ei wybod am y drosedd. Bydd swyddog yn gofyn cwestiynau i chi i ganfod beth yn union ddigwyddodd neu beth rydych chi'n ei wybod.
Byddwn yn ceisio trefnu amser a lle cyfleus ichi roi’ch datganiad. Gallai fod mewn gorsaf heddlu, eich cartref neu yn y gwaith.
Os ydych chi'n cael trafferth deall neu siarad Cymraeg neu Saesneg, gallwch ofyn am gyfieithydd. Gallwch ofyn hefyd am gyfieithiad o unrhyw ddogfennau mae angen ichi eu darllen yn y llys neu i’w hychwanegu at eich datganiad.
Pan fyddwch yn gwneud datganiad, bydd y swyddog:
- yn esbonio pam mae angen ichi wneud datganiad
- yn gofyn a oes arnoch chi angen help i wneud y datganiad
- yn gadael ichi ei ddarllen er mwyn gwirio ei fod yn gywir, neu’n gofyn i rywun arall ddarllen eich datganiad yn ôl i chi
- yn newid unrhyw beth nad ydych chi’n hapus yn ei gylch
- yn gofyn a oes unrhyw wybodaeth arall yr hoffech ei chynnwys
- yn gofyn ichi lofnodi’ch datganiad
- yn esbonio beth fydd yn digwydd nesaf
Wrth lofnodi datganiad tyst, rydych chi’n cytuno bod y datganiad yn wir. Mae hyn yn golygu bod yr hyn rydych chi’n ei ddweud yn eich datganiad yn wir hyd y gwyddoch chi.
Efallai y bydd eich datganiad tyst yn cael ei ddefnyddio fel tystiolaeth yn y llys.
Does dim rhaid ichi roi datganiad ond mae’n dal yn bosibl y gofynnir ichi fynd i'r llys a dweud beth rydych chi'n ei wybod.
Datganiad Personol Dioddefwr (VPS)
Os ydych chi’n ddioddefwr, yn ogystal â rhoi datganiad tyst, gallwch hefyd roi Datganiad Personol Dioddefwr (VPS). Mae hyn yn eich galluogi i esbonio, yn eich geiriau chi’ch hun, sut mae'r drosedd wedi effeithio arnoch chi’n gorfforol, yn emosiynol, yn ariannol neu mewn unrhyw ffordd arall.
Os oes rhywun wedi'i ddyfarnu’n euog, bydd y llys yn ystyried eich VPS wrth benderfynu sut i'w cosbi nhw am y drosedd.
Gallwch wneud VPS:
- os ydych chi’n rhoi datganiad tyst neu dystiolaeth drwy gyfweliad wedi'i recordio ar fideo
- os ydych chi’n agored i niwed (o dan 18 oed, os oes gennych anabledd corfforol neu anabledd iechyd meddwl)
- os ydych chi wedi cael eich brawychu (eich dychryn neu eich bygwth) gan rywun sy'n ymwneud â'r achos neu rywun sydd â chysylltiad â rhywun sy'n rhan o'r achos
- os ydych chi wedi dioddef y troseddau mwyaf difrifol (trais neu ymosodiad rhywiol arall, camdriniaeth ddomestig, trosedd casineb, ymgais i lofruddio) neu wedi cael eich targedu dro ar ôl tro
Os nad yw’r un o'r rhain yn gymwys i chi, rydych chi’n dal yn cael gofyn am wneud VPS.
Os caiff y diffynnydd ei ddyfarnu’n euog, gallwch ofyn am gael darllen eich VPS yn y llys neu gael rhywun i'w ddarllen ar eich rhan.
Bydd y llys yn ystyried eich VPS cyn dedfrydu troseddwr, p'un a yw'n cael ei ddarllen ar goedd ai peidio.